فرآورده های نفتی محصول پالایش نفت خام در پالایشگاه هستند. پالايشگاه نفت يک واحد صنعتي است که نفت خام پس از ورود به آن در کوره گرم شده، سپس به برج تقطیر رانده شده و درآنجا در شرایط فشار جو و خلاء به شکل برش های نفتی در می آید. این برش ها نقطه جوش های متفاوت دارند و پالایش ساده یا مستقیم (Strait run fractions) نفت خام خوانده می شوند. گاه ممکن است برخی از این برش ها به نام یک فرآورده نهایی وارد بازار شود مانند نفت کوره ساده، ولی معمولاً با انجام عملیات دیگری روی این برش ها مانند تبدیل کاتالیستی (Catalytic Reforming)، کاهش گرانروی (Vis.Breaking) یا شستشو با حلال، فرآورده نهایی به دست می آید. از نفت خام می توان بیش از دو هزار فرآورده نفتی با مشخصات منحصر بفرد تولید و در گروه های مختلفی طبقه‌بندی نمود ولی مهم ترین این فرآورده های عبارتند از:
|
فرآورده
|
تعداد کربن
|
دامنه نقطه جوش
(oC)
|
کاربردها
|
|
گاز
|
4-1
|
کمتر از 30
|
گاز مایع، خوراک پتروشیمی
|
|
نفتای سبک
|
6-4
|
900-30
|
خوراک پتروشیمی برای تولید مواد شیمیایی
|
|
نفتای سنگین
|
11-6
|
205-90
|
تولید بنزین با اکتان بالا، حلال ها
|
|
بنزین
|
12-6
|
210-38
|
بنزین خودرو، حلال ها
|
|
نفت سفید
|
16-10
|
275-150
|
سوخت گرمایشی، سوخت جت، حلال ها و مواد پارافینی
|
|
گازوئیل
|
25-15
|
385-250
|
سوخت دیزل، خوراک واحد کراکینگ
|
|
برش روغنی
|
50-20
|
500-300
|
روغن های صنعتی، روغن موتور، موم ها و گریس ها
|
|
نفت کوره
|
70-30
|
600-350
|
سوخت کشتی، کارخانه ها و نیروگاه ها
|
|
ته مانده
|
بیش از 70
|
بیشتر از 600
|
قیر(راهسازی، پشت بام)، کک نفتی
|
ته مانده (Residue/Vacuum Bottom) برج تقطیر را می‌توان در واحدهای گرانروی شکن ، کک‌سازی و یا آسفالت‌زدایی برای تولید نفت کوره سنگین، خوراک واحد کراکینگ و یا خوراک واحد تولید روغن، پالایش کرد. پالايشگاه‌هاي نفت بسته به نوع خوراکي که بر مبناي آن طراحي شده‌اند داراي پيچيدگي‌هاي متفاوتي هستند که بر اساس آن ميزان و نوع محصولات متفاوت مي‌باشند. ضمن اینکه نقطه جوش های ذکرشده در برج تقطیر و میزان تولید هر یک از فرآورده ها را می توان بر اساس نیاز بازار تغییر داد.
