ضعف سیستم ایمنی از مشکلات بسیار شایع و از ره آوردهای نامیمون زندگی و طبّ مدرن است. علم، به ویژه در حیطه بهداشت و درمان، روز به روز پیشرفت می کند امّا وقتی از مردم سوال می کنیم که « فکر می کنید شما سالم ترید و کمتر مریض می شوید یا قدیمی ترها؟» پاسخ مشترک تقریبا تمامی سوال شوندگان این است که:« قدیمی ترها از ما سالمتر بودند.» به راستی چرا چنین تفکّری در ذهن اکثر مردم نقش بسته است؟ پاسخ این سوال چندان سخت نیست؛ واقعیت این است که ما نسبت به نسل های قبل از خود، ضعیف تر شده ایم و فرزندان ما، حتی نسبت به ما هم ضعیف تر هستند.
این « ضعف» که واژه ای عامیانه است؛ در فرهنگ طبّ سنّتی به نحوی تعریف می شود و در قاموس طبّ مدرن به شیوه ای. براساس آموزه های طبّ قدیم، شاید مهم ترین تفاوت مردمان این زمان نسبت به قدیمی ترها، ضعف کبد آنهاست؛ امّا در فرهنگ واژگان طبّ جدید، این تفاوت به نحو دیگری بیان می شود و آن عبارت «ضعف سیستم ایمنی» است. درواقع، افزایش بروز انواع بیماری های عفونی (و ازجمله همین سرماخوردگی) و غیرعفونی( مثل انواع سرطان ها، آلرژی ها و …) همه یک علّت مشترک دارند و آن هم این است که نیروی دفاعی بدن ما خسته و ضعیف است.
علل های سرماخوردگی کودک
۱ – تغذیه غلط
- پرخوری: طبّ جدید ظاهرا پرخوری را تقبیح می کند امّا باید پرسید چرا مردمان این زمانه واضحا از قدیمی ها پرخورترند؟ حقیقت آن است که آنچه که در طبّ جدید به عنوان تغذیه صحیح ترویج می شود، خودش یک تغذیه براساس پرخوری است. مثلا طبّ اسلامی و طبّ قدیم دو وعده غذا را در روز سفارش می کنند.(صبحانه وشام) ولی طبّ جدید سه وعده غذا به همراه دو میان وعده. طبّ قدیم خوردن آب را فقط در حالت تشنگی جایز می داند و طبّ جدید توصیه می کند که حداقل روزی ۸ لیوان آب و سایر مایعات مصرف شود و ….
در روایات ما تصریح شده است که اگر مردم دست از پرخوری و پرنوشی بردارند بدن های آنها مقاوم خواهد شد:
امام رضا (علیه السّلام) فرموده اند:« لَوْ اَنَّ النَّاسَ قَصَّرُوا فِی الطَّعَامِ لَاسْتَقَامَتْ اَبْدَانُهُمْ : اگر مردم غذای کمتری بخورند؛ بدن هایشان مقاوم خواهد شد.»(۱)
امام صادق(علیه السّلام) نیز در احادیثی جداگانه فرموده اند:
امام رضا (علیه السّلام) فرموده اند:« لَوْ اَنَّ النَّاسَ قَصَّرُوا فِی الطَّعَامِ لَاسْتَقَامَتْ اَبْدَانُهُمْ : اگر مردم غذای کمتری بخورند؛ بدن هایشان مقاوم خواهد شد.»(۱)
« لَوْ اَنَّ النَّاسَ اَقَلُّوا مِنْ شُرْبِ الْمَاءِ لَاسْتَقَامَتْ اَبْدَانُهُمْ: اگر مردم آب کمتری بخورند؛ بدن هایشان مقاوم خواهد شد.» (۳)
« مَنْ اَقَلَّ شُرْبَ الْمَاءِ صَحَّ بَدَنُهُ: کسی که آب، کمتر بخورد؛ بدنش تندرست می شود.»(۴)
- شیوه های غلط آماده سازی غذا
افراط در پخته خوری؛ مصرف غذاهای سرخ کرده، چرب، شور و ….
مثل ظروف آلومینیومی، رویی، تفلون، پلاستیک ….
- روش های غلط نگهداری مواد غذایی
فاصله گرفتن از تازه خوری و عادت به مصرف غذاهای فریزری، دودی، شب مانده و ….
- مصرف انواع غذاهای صنعتی و مصنوعی
که متاسّفانه و علیرغم اثبات آثار بسیار منفی آنها بر بدن، روز به روز با استقبال بیشتری مواجه می شوند.
- عدم رعایت آداب صحیح تغذیه
مثل عجله در خوردن، داشتن استرس در وقت تغذیه، سرگرمی به چیزی غیر ازغذا(تماشای تلویزیون و …) ایستاده غذا خوردن، بی نظمی در اوقات تغذیه و ….
- عدم توجه به مسایلی مانند مزاج شخص، فصل و محیط جغرافیایی، بیماری های فرد و … درتنظیم برنامه تغذیه ای و ….
- افزایش مصرف غذاهای با طبع سرد نسبت به غذاهای دارای طبع گرم و ….
- استفاده از انواع سموم؛ آنتی بیوتیک ها، کودهای شیمیایی، داروهای هورمونی و … در کشاورزی و دامپروری
- و ….
۲ – واکسیناسیون
شاید از دیدن این عنوان تعجب کنید. ما به کودکان خود واکسن می زنیم تا کمتر مریض شوند وسالم تر باشند؛ امّا واقعیت چیز دیگری است. متخصصان طبّ سنتی اعتقاد جازم دارند که واکسیناسیون یکی ازعوامل اصلی افت قدرت سیستم دفاعی بدن است. درواقع ما با واکسیناسیون موفق به کنترل یا ریشه کنی بیماری هایی مثل طاعون و آبله شده ایم امّا درعوض نسلی را بار آورده ایم که تا آخر عمر آب دماغشان آویزان است! و باید با انواع آلرژی ها، بیماری های عفونی، بیماری های گوارشی، سرطان ها و … دست و پنجه نرم کنند. می دانم که هرقدر هم که ادامه دهم چندان از تعجب شما کاسته نخواهد شد امّا یک حقیقت تاسّف بار آن است که به طور سیستماتیک وغیر سیستماتیک، پژوهش هایی که عوارض منفی واکسن ها را برملا کرده اند از دسترس عامه مردم دور نگهداشته می شوند تا این دور باطل دچار اختلال نشود.
از شما خواهش می کنم در مورد فرزندان خود و اطرافیان خود کمی دقت کنید. مثلا با کمی دقّت می توانید متوجه شوید که بسیاری از این کودکان، بعد از تزریق اولین نوبت واکسن سه گانه، دچار افت واضح سطح سلامتی شده اند و حتّی بعضی تا چند سال، از بی اشتهایی، کاهش رشد، اختلالات عصبی و … رنج برده اند.
۳ – صنعتی شدن زندگی
مثل کمی تحرک، زندگی درسایه، آلودگی های زیست محیطی و ….
۴ – زندگی استریل و ترس دائمی از بیماری
افراط در تمیزی باعث بیماری است.
از امام معصوم(علیه السّلام) روایت شده است که:« اجْتَنِبِ الدَّوَاءَ مَا تَحَمَّلَ بَدَنُکَ الدَّاءَ فَاِذَا لَمْ یَحْتَمِلِ الدَّاءَ فَلْیُدَاوَ: تا جایی که بدنت تحمّل دارد از دارو خوردن پرهیز کن و هرگاه که تحمّل نداشتی دارو بخور.»(۷)
امیرالمومنین (علیه السّلام) فرموده اند:« لَا یَتَدَاوَی الْمُسْلِمُ حَتَّی یَغْلِبَ مَرَضُهُ عَلَی صِحَّتِهِ: مسلمان دارو نمی خورد مگر وقتی که بیماری اش بر تندرستی او غلبه کند.»(۸)
امام موسی کاظم (علیه السّلام) فرموده اند:« ادْفَعُوا مُعَالَجَهَ الْاَطِبَّاءِ مَا انْدَفَعَ الدَّاءُ عَنْکُمْ فَاِنَّهُ بِمَنْزِلَهِ الْبِنَاءِ قَلِیلُهُ یَجُرُّ اِلَی کَثِیرِهِ: مادامی که بیماری، خود رو به بهبود می رود؛ درمان های پزشکان را واگذارید که این درمان ها مثل بنّایی هستند که کم آن تو را به زیادش می کشاند.» (۱۰)
نکته مهم : تا وقتی که سرماخوردگی در حد مسایل ساده ای مثل آبریزش از بینی است باید از درمان آن خودداری کرد.
امام صادق (علیه السّلام) می فرمایند: « صُنْعٌ مِنْ صُنْعِ اللَّهِ وَ جُنْدٌ مِنْ جُنُودِ اللَّهِ بَعَثَهُ اللَّهُ اِلَی عِلَّهٍ فِی بَدَنِکَ لِیَقْلَعَهَا … وَ اِنْ اَمْکَنَکَ اَنْ لَا تُعَالِجَهُ بِشَیْءٍ فَافْعَلْ فَاِنَّ فِیهِ مَنَافِعَ کَثِیرَهً: [زکام] صنعتی از صنایع خدا و ازجمله لشکریان اوست که خداوند آن را به سوی بیماری در بدن تو گسیل می کند تا آن را از بیخ و بن برکند … و اگر برایت امکان دارد که آن را درمان نکنی نکن که منافع بسیاری دارد.» (۱۱)
همچنین از حضرتشان(علیه السّلام) نقل شده است که:« کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلّی الله علیه و آله و سلّم) لَا یَتَدَاوَی مِنَ الزُّکَامِ: پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) زکام را درمان نمی کردند.» (۱۲)
۵ – استفاده از آنتی بیوتیک ها و سایرداروهای شیمیایی
چرک خشک کن ها وقتی وارد بدن می شوند خشک و تر را باهم خشک می کنند! ظاهرا بیماری را درمان می کنند ولی بدن ما را هم بسیار ضعیف می کنند. به همین جهت هم می بینیم که پدر و مادرانی که مرتب برای درمان بیماری های ساده ای مثل سرماخوردگی، کودکان دلبند خود را با آنتی بیوتیک های قوی بمباران شیمیایی می کنند؛ مجبور هستند که درطول سال، این دور باطل را بارها و بارها تکرار کنند. این پدر و مادرها عمده ترین کسانی هستند که مکرّرا این جمله به زبانشان جاری می شود:« بچه ام دایم سرماخورده است». این که جایگزین آنتی بیوتیک در درمان سرماخوردگی چیست را در ادامه بحث ذکر خواهیم کرد.
۶ – استرس
اگر می خواهیم کمتر مریض شویم باید ازاقتضاآت تنش زای زندگی مدرن فاصله بگیریم.
۷ – تغییر الگوی خواب
درمان سرماخوردگی کودک
۱ – اصلاح تغذیه
دو اصل مهم و اساسی در تغذیه سالم که بهتر است در تمام زندگی رعایت شوند اینها هستند:
- حرکت از سمت غذاهای حیوانی به سمت غذاهای گیاهی.
- حرکت از سمت غذاهای پخته به سمت غذاهای خام.
۲ – اصلاح سایر مشکلات موجود در زندگی
- فراهم آوردن زمینه برای تحرّک و بازی های فیزیکی.
- پرهیز از زیاده روی در تماشای تلویزیون و انجام بازی های رایانه ای.
- پرهیز از خوردن هله هوله.
- استفاده از نور به اندازه کافی
۳ – جوانه گندم
جوانه گندم علاوه بر تاثیر واضح در کاهش موارد ابتلا به سرماخوردگی و بیماری های عفونی، در درمان کم خونی، کم اشتهایی و کمبود رشد کودک هم فوق العاده موثّر است.
۴ – آب عسل
مقدار دلخواهی عسل را در آب حل کنید(حدّاقل یک قاشق غذاخوری در یک لیوان آب)؛ سپس مقداری آب لیموترش تازه(و نه آبلیمو) به آن اضافه کنید و پس از خنک شدن آن در یخچال( و نه خنک کردن آن با یخ) این نوشیدنی بسیار گوارا و لذیذ را به آرامی و جرعه جرعه میل نمایید. این نحوه استفاده از عسل که در روایات وارد شده از حضرات معصومین(علیهم السّلام)، به عنوان شربت عسل از آن یاد شده است و در عمل توسط مهندس خدادادی به مردم معرّفی شده است؛ در رفع طیف وسیعی از مشکلات ازجمله کم خونی، خستگی های مزمن و کمبود انرژی، انواع مشکلات گوارشی، درمان بیماری های عفونی، بهبود سینوزیت و سرماخوردگی، کمک به تحمّل بهتر روزه داری و … بسیار موثّر است و در برآوردن هدف نگارش این مقاله، یعنی افزایش توان سیستم ایمنی، هم بسیار کارآمد است.
۵ – حجامت
حجامت بدون تردید یکی از بهترین و کامل ترین روش های ارتقای توان سیستم ا یمنی است و به عقیده بسیاری ازکارشناسان طبّ اسلامی می تواند جایگزین بسیار مناسبی برای واکسیناسیون باشد.
