انجام تشریفات گمرکی شامل چه مواردی است؟ انجام تشریفات گمرکی در مبدا و مقصد از موارد مهم و مطرح در فرآیند صادرات و واردات است. در مورد کالاهای دارویی و غذایی، فرد باید با الزامات صادرات کالا در کشور مقصد آشنا باشد و مجوزهای لازم برای ترخیص کالا را در کشور مقصد فراهم آورد. زیرا در هر کشوری اگر کالایی بخواهد ترخیص شود باید یکسری استانداردهای مدنظر آن کشور را داشته باشد و فرستنده می‌بایست اسناد لازم برای اخذ مجوزهای ترخیص را قبل از ارسال گردآوری نماید. لذا توجه به محدودیتهای قانونی کشور گیرنده کالا، بسیار مهم است و می‌توان اطلاعات این حوزه را از طریق استعلام از خریدار و یا کارگزار گمرکی در مقصد قبل از ارسال محصولات جویا شد. برای درک این محدودیت‌ها به کشور خودمان نگاه می‌کنیم. در کشور ما اگر بخواهید دارویی را وارد نمایید ابتدا باید آن دارو ثبت منبع شود یعنی کارخانه سازنده آن ثبت شود که دارای پروسه بازرسی کارخانه از نظر تولید، GMP و غیره است و همه فاکتورهای تولید بررسی می‌شوند. سازمان غذا و داروی ایران باید آنرا تایید نماید. در اینجا تازه مرحله ثبت منبع که خود پروسه‌ای ۶ تا ۸ ماهه است، تمام شده است. حال باید تک تک کالاهایی که از این منبع قرار است وارد کشور شود، ثبت گردد. پس با وجود این همه فرایند‌ها در داخل کشورمان باید درنظر داشت که فرایندهای بیشتر و سخت تری در کشورهای دیگر به عنوان گیرنده کالا وجود دارد. از آنجاییکه نگاه ما به صادرات، نگاه پایداری است لذا باید کلیه الزامات آن را از قبل در نظر گرفت یکی از آن موارد مهم محل تحویل کالا و نقطه انتقال ریسک می‌باشد. در این موارد نیز ICC استانداردهایی را تدوین نموده است مثلا فروشنده کلیه فرایندهای بعد از خروج کالا از انبارش را بر عهده خریدار می‌گذارد؛ اصطلاح تجاری این نوع معامله در ICC، «فروش کالا در انبار صاحب کالا در مبدا» است و در مقابل شیوه‌ای است که در آن خریدار کالا، کالا را در انبار خود بعد از انجام کلیه فرایند‌ها توسط فروشنده، تحویل بگیرد دارای اصطلاح تجاری «تحویل بار ترخیص شده در مقصد DDP» است. بین این دو حالت نیز ترمهای زیادی وجود دارد مثل تحویل کالا در مرز یا کشتی و غیره که برای همه این موارد ICC استانداردی معرفی نموده است که شامل ۱۳ ترم می‌باشد و به اینکوترمز شناخته می‌شود. در کل توجه به تشریفات گمرکی در مبدا و مقصد و مجوزهای قانونی بسیار حائز اهمیت است. اصول قیمت گذاری کالاهای صادراتی به چه شکل است؟ قیمت گذاری مبحث جداگانه‌ای دارد و از خرده فروشی تا عمده فروشی را در برمی گیرد مثل فروش خدمات، کالا و فروش در بازارهای داخلی یا خارجی. ساده‌ترین و مهم‌ترین بحث آن رقابت است. در حقیقت قیمت رقبا درباره کالاهای مشابه کالای مدنظر بر قیمت گذاری آن تاثیر بسزایی دارد. قیمت گذاری همیشه به این معنی نیست که به قیمت کمتر بفروشیم، گاهی بسیاری از مسائل مانند کیفیت یا مسائل حقوقی وجود دارد که شما ترجیح می‌دهید پول بیشتری برای کالا بپردازید. اما راهنمای اصلی در تعیین قیمت، مقایسه کالا با قیمت کالاهای رقبا در بازار هدف است. مواردی نیز پیش می‌آید که فرد باید برای ورود به بازار Dumping نماید یعنی ضرر را بپذیرد، مثلا کشوری با پذیرفتن ضرر و فروختن کالای خود با قیمتی کمتر از قیمت تمام شده سعی دارد بازار را از آن خود کند و همچنین با نرخ برابری ارز بازی می‌کنند که قوانین خاصی شامل حالش می‌شود. در ایران برای صادرات چه محدودیتهایی وجود دارد؟ در سال گذشته قیمت دلار ناگهان افزایش یافت؛ بسیاری از افرادی که کالای خود را با قیمت قبلی دلار تهیه نموده بودند ترجیح دادند آنرا برگردانند و دلار بدست آمده را در بازار بفروشند و از این راه سود بیشتری می‌بردند تا اینکه بخواهند کالا را در کشور به فروش برسانند. بسیاری افراد دیگر نیز تصمیم گرفتند کالای خود را در بازارهای صادراتی بفروشند و در مقابل دلار دریافت کنند و در کشور خودمان با فروختن دلار‌ها سود هنگفتی ببرند. وقتی نرخ ارز بالا می‌رود با تاخیری اثرش در بخش‌های مختلف حس می‌شود. مهم‌ترین کالای صادراتی ما، مواد پتروشیمی مانند اتانول است که اولین کالای صادراتی ماست بعد هم یکسری مشتقات نفتی مثل پروپان مایع و بعد هم سیمان، سنگ آهن و چیزهای دیگر. بعد از مدتی دولت متوجه شد که کالاهای اساسی زیادی از کشور صادر می‌شود، بنابراین محدودیتهایی در صادرات کالا‌ها اعمال نمود و تعرفه کالاهایی که صادراتشان ممنوع شد را اعلام کرد. برخی کالا‌ها نیز مشخص شدند که با مجوز کمیته تنظیم بازار اجازه صادرات پیدا می‌کردند و یک گروه دیگر از کالا‌ها تعیین شدند که در قبال صادراتشان باید عوارض پرداخت شود. به این شکل صادرات تا حدی هزینه بر شد تا سود حاصل از تغییر نرخ ارز برای فروشندگان تعدیل شود. اما ماشین آلات صنعتی و برخی دارو‌ها که با تکنولوژی بالا ساخته شده‌اند و استفاده عمومی ندارند صادراتشان آزاد است یعنی در حوزه فناوری محدودیت صادراتی وجود ندارد. هم اکنون جریان صادرات در کشور ما فعال است و مشکل خاصی وجود ندارد و تنها باید الزامات حقوقی رعایت شود. بهر حال فرایند صادرات فرایند جامع نگری است. فردی که قصد صادرات دارد باید قبل از نهایی کردن توافقاتش به کلیه پارامتر‌ها آگاهی داشته باشد، کلیه قوانین و فرایندهای حمل، تولید و مواد اولیه را بررسی نماید، گلوگاه‌ها را شناسایی و راه حل‌های آن مشخص کند و در نهایت اقدام به عقد قرارداد نماید. زیرا در قراردادهای بین المللی طرف‌های قرارداد بسیار حرفه‌ای هستند و می‌توانند ادعاهایی بکنند که به ضرر فروشنده تمام شود. لطفا خلاصه‌ای از فرایند ترخیص کالا در فرآیند صادرات را شرح دهید. در بحث ترخیص کالا فرایند کار به این صورت است که ابتدا کالا تحویل انبار گمرک می‌شود و در آنجا این کالا، قبضه انبار می‌شود. فرد باید آن را به گمرک اظهار نماید. سپس گمرک کالا را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و با توجه به نوع کالا که تقسیم بندی آن را قبلا گفتم ادامه روند کار مشخص می‌شود. اگر کالا جز دسته کالاهای ممنوعه باشد نمی‌توان صادر کرد، اگر مجوز خاصی لازم داشت باید آن را ارائه نمود، اگر شامل عوارض باشد باید عوارض آن را پرداخت کرد و اگر هم که صادراتش آزاد باشد می‌توان صادر کرد و در این مرحله پروانه صادراتی برای فرد صادر می‌شود و در ادامه مثلا برای بار هوایی، فرد پروانه را به همراه رسید تسویه انبار گمرک، تحویل شرکت حمل می‌دهد. شرکت حمل بر اساس آن بارنامه را تنظیم می‌کند. سپس invoice و packing کالا به شرکت حمل داده می‌شود تا ضمیمه بارنامه گردد. در مرحله بعد کالا‌ها توسط گمرک سیم و سرب می‌شود و تحویل شرکت حمل جهت بارگیری می‌گردد. یکسری تشریفات توسط شرکت حمل انجام می‌شود و بعد از بارگیری محموله، مرز خروجی مشخص و پروانه صادراتی به گمرک برمی گردد. فرد می‌تواند پروانه را دریافت نموده و همچنین بارنامه که از شرکت حمل دریافت کرده، برای طرف تجاری خود در کشور مقصد ارسال نماید. طرف تجاری با در دست داشتن این مدارک و اینکه نامش در بالای بارنامه درج شده می‌تواند به انجام تشریفات ترخیص در کشور خود، مشغول گردد. برای شرکتهای دانش بنیان تسهیلات خاصی در حوزه صادرات وجود دارد یا خیر؟ تسهیلات خاصی وجود ندارد ولی چون محصولات شرکتهای دانش بنیان غالبا در گروه کالاهایی است که صادراتشان آزاد است، این شرکتها محدودیتی ندارند. اکثر محدودیت‌ها مربوط به مواد اولیه اساسی و مشتقات نفتی است. تعاریف، سازمان و کلیات ارزش گذاری و قواعد مبدأ تشریفات قبل از اظهار نگهداری کالا در اماکن گمرکی کالای متروکه، ضبطی تشریفات و شرایط عمومی اظهار و ترخیص رویه‌های گمرکی تخلفات و قاچاق معافیت‌ها و ممنوعیت‌ها کارگزار گمرکی بازبینی و اقدامات بعد از ترخیص مراجع رسیدگی به اختلافات گمرکی سایر مقررات آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی قانون مقررات صادرات و واردات ۱۳۷۲. ۷. ۱۱ قانون امور گمرکی مصوب ۲/۹/۱۳۹۰ بخش اول ـ تعاریف، سازمان و کلیات فصل اول ـ تعاریف ماده ۱ـ مفاهیم اصطلاحات گمرکی به کار برده شده در این قانون، طبق تعریفی است که از طرف شورای همکاری گمرکی به صورت مجموعه برای کشورهای عضو منتشر شده و یا می‌شود مگر اینکه در بندهای ذیل یا در سایر مواد این قانون از آن تعریف دیگری به عمل آمده باشد: الف ـ اظهار کالا: بیانیه‌ای کتبی یا شفاهی است که براساس مقررات این قانون اظهارکننده، رویه گمرکی مورد نظر خود را درباره کالا مشخص می‌کند و اطلاعات مورد نیاز برای اجرای مقررات گمرکی را ارائه می‌دهد. ب ـ اظهارکننده: صاحب کالا یا نماینده قانونی او است که کالا را برابر مقررات این قانون به گمرک اظهار می‌کند. در اظهار الکترونیکی صاحب کالا یا نماینده قانونی وی به استناد گواهی رقومی (دیجیتالی) تأیید شده از مراکز مجاز صدور گواهی مذکور به عنوان صاحب کالا یا نماینده قانونی اظهارکننده شناخته می‌شود. پ ـ اظهارنامه اجمالی: سندی است که به موجب آن شرکت حمل و نقل، فهرست کلی محمولاتی که باید تخلیه و یا بارگیری شود را هنگام ورود و یا خروج وسیله نقلیه از کشور اعلام می‌نماید. ت ـ اماکن گمرکی: انبار‌ها، بارانداز‌ها، اسکله‌ها، فرودگاه‌ها، ایستگاههای راه آهن، محوطه‌ها و هر محل یا مکانی است که تحت نظارت گمرک است و برای انباشتن و نگهداری کالا‌ها به منظور انجام تشریفات گمرکی استفاده می‌شود. این اماکن می‌تواند انبارهای گمرکی، انبارهای اختصاصی و سردخانه‌های عمومی باشد. ث ـ ترخیص: خروج کالا از اماکن گمرکی پس از انجام تشریفات گمرکی مربوط است. ج ـ ترخیصیه: سندی است که به موجب آن شرکت حمل و نقل (کریر و فورواردر) پس از احراز هویت، بلامانع بودن انجام تشریفات گمرکی توسط گیرنده کالا را به گمرک اعلام می‌نماید. چ ـ تشریفات گمرکی: کلیه عملیاتی است که در اجرای مقررات گمرکی انجام می‌شود. ح ـ تضمین: وجه نقد، ضمانتنامه بانکی و بیمه نامه معتبری است که برای اجرای الزامات مندرج در مقررات گمرکی نزد گمرک سپرده می‌شود. خ ـ تعهد: قبول الزام کتبی یا الکترونیکی که شخص را در برابر گمرک برای انجام یا عدم انجام عملی ملزم می‌کند. د ـ حقوق ورودی: حقوق گمرکی معادل چهار درصد (۴%) ارزش گمرکی کالا به اضافه سود بازرگانی که توسط هیأت وزیران تعیین می‌گردد به علاوه وجوهی که به موجب قانون، گمرک مسؤول وصول آن است و به واردات قطعی کالا تعلق می‌گیرد ولی شامل هزینه‌های انجام خدمات نمی‌شود. ذـ حمل یکسره: ورود کالا به اماکن گمرکی و خروج کالا از اماکن مذکور بدون تخلیه و تحویل در این اماکن با رعایت مقررات این قانون است. رـ روز اظهار: زمانی که اظهارنامه امضاء شده به ضمیمه اسناد مربوطه توسط اظهارکننده به صورت دستی یا رایانه‌ای به گمرک ارائه می‌شود و شماره دفتر ثبت اظهارنامه به آن اختصاص می‌یابد. زـ سازمان جهانی گمرک (شورای همکاری گمرکی): سازمان بین المللی بین الدولی که براساس کنوانسیون مورخ ۲۴/۹/۱۳۲۹ هجری شمسی مطابق با ۱۵ دسامبر ۱۹۵۰ میلادی ایجاد گردیده است و کشور ایران در اسفند ماه سال ۱۳۳۷ هجری شمسی به آن پیوسته است. ژـ سامانه (سیستم) هماهنگ شده: توصیف و کدگذاری کالا براساس کنوانسیون بین المللی سامانه هماهنگ شده توصیف و نشانه گذاری (کدگذاری) کالا مورخ ۱۴ ژوئن ۱۹۸۳ میلادی که به تصویب شورای همکاری گمرکی رسیده و جمهوری اسلامی ایران براساس ماده واحده قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون یاد شده مصوب ۲۰/۶/۱۳۷۳ هجری شمسی، به آن پیوسته است. س ـ شرکت حمل و نقل بین المللی: شخص حقوقی که به موجب مقررات قانونی، مجاز به انجام عملیات حمل و نقل بین المللی است. ش ـ صاحب کالای تجاری: شخصی است که نسخ اصلی اسناد خرید و حمل به نام او صادر شده (و در مورد کالای خریداری شده با تعهد سامانه بانکی، آن اسناد از طرف بانک مهر شده) و ترخیصیه نیز به نام او باشد یا اسناد مزبور به نام وی ظهرنویسی و صحت امضاء واگذارنده از طرف مقام صلاحیتدار گواهی شده باشد. ص ـ قلمرو گمرکی: آن قسمت از قلمرو کشور است که در آن قانون امور گمرکی اعمال می‌شود. ض ـ کالای تجاری: کالایی که به تشخیص گمرک ایران برای فروش صادر یا وارد می‌گردد اعم از اینکه به همان شکل یا پس از انجام عملیات اعم از تولیدی، تفکیک و بسته بندی به فروش برسد. ط ـ کالای داخلی: کالایی که در قلمرو گمرکی کشور تولید یا ساخته شده یا کالای خارجی است که ورود قطعی شده است. ظ ـ کالای گمرک نشده: کالایی که تحت نظارت و کنترل گمرک است ولی تشریفات گمرکی آن به طور کامل انجام نشده است. ع ـ کالای مجاز: کالایی که صدور یا ورود آن با رعایت ضوابط نیاز به کسب مجوز ندارد. غ ـ کالای مجاز مشروط: کالایی که صدور یا ورود آن نیاز به کسب موافقت قبلی یک یا چند سازمان دولتی دارد. ف ـ کالای ممنوع: کالایی که صدور یا ورود آن بنا به مصالح ملی یا شرع مقدس اسلام به موجب قانون ممنوع است. ق ـ کنترلهای گمرکی: اقداماتی که توسط گمرک به منظور حصول اطمینان از رعایت مقررات گمرکی انجام می‌شود. ک ـ مرجع تحویل گیرنده: شخص حقوقی که به موجب قانون یا قراردادهای متکی به قانون مسؤولیت تحویل و نگهداری کالاهای مربوط به عموم اشخاص را که تشریفات گمرکی آن انجام نشده است در اماکن گمرکی برعهده دارد. این اصطلاح شامل سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی نیست. گ ـ مقررات گمرکی: قوانین و مقررات اعم از آیین نامه‌های اجرائی، دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌هایی که نظارت یا اجرای آن به گمرک واگذار گردیده است. ل ـ هزینـه‌های انجام خدمات: وجوهی که در قبال انجام خدماتی از قبیل هزینـه اشعه ایکس (ایکس ری)، مهر و مـوم، پلمب، باربـری، انبارداری در اماکـن گمرکی، آزمـایش و تعرفه بندی، مراقبت، بـدرقه، توزین کالا و خدمات فـوق العاده دریافـت می‌شود و شرایط، ضوابط و مصـادیق آن متناسـب با خدمات انجـام شده تعیین می‌گردد. فصل دوم ـ اهداف، وظایف و سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران ماده ۲ـ گمرک جمهوری اسلامی ایران سازمانی دولتی تابع وزارت امور اقتصادی و دارایی است که به عنوان مرزبان اقتصادی کشور نقش محوری و هماهنگ کننده را در مبادی ورودی و خروجی کشور دارد و مسؤول اعمال حاکمیت دولت در اجرای قانون امور گمرکی و سایر قوانین و مقررات مربوط به صادرات و واردات و عبور (ترانزیت) کالا و وصول حقوق ورودی و عوارض گمرکی و مالیاتهای مربوطه و الزامات فنی و تسهیل تجارت است.
